این بحث را از آن رو مطرح کردم که در چند روز گذشته یک‌بار دیگر خودروها در ایران گران شده‌اند و خودروسازان وطنی نیز به‌گونه‌ای عجیب توانستند مجوز گرانی را از شورای رقابت بیرون بیاورند. صنعتگران با پیشنیه عقلانیت صنعتی، همواره قبل از اینکه بخواهند تجار و صیادان موفق بازارهای پولی باشند، به توسعه صنعتی و تولید سود از طریق فعالیت‌های مولد، اندیشه می‌کنند. رقابت صنعتی برای آنها همه چیز است، برای همین به مشتری و کیفیت اهمیت می‌دهند. اگر به آنها بگویی، همه درهای بازار را به روی شما می‌بندیم که هیچ رقیبی برای شما وجود نداشته باشد و تا می‌توانید خودروی بی‌کیفیت تولید کنید و با قیمت‌های بالا به مشتریان بفروشید، حتما آنقدر متعجب می‌شوند که چنین سخنی را به‌عنوان شوخی تلقی کنند. این مساله به وضوح نشان می‌دهد که صنعت برتری نظیر صنعت خودرو، ماهیت و وجودی جز اندیشه و کارآمدی مولد ندارد که اگر غیر از این بود چنین صنعتی می‌شد شبیه «صنعت دلال‌منش تولید خودرو» در ایران. از همین منظر است که نگارنده معتقد است نباید به گرانی خودرو در ایران جز به عنوان بهانه‌ای برای پرداختن به موقعیت صنعتی این حرفه نگاه کرد. خودرو دوباره طی همین چند روز گذشته گران شده است، چون همان‌طور که گفته شد گرانی خودرو تنها دغدغه تولید‌کنندگان وطنی است. حتی برخی از نمایندگی خودروهای خارجی در ایران نیز این رسم را آموخته‌اند و فقط به گران‌شدن یا گران‌کردن خودروهای خود در ایران می‌اندیشند، بدون آنکه کسی پیدا شود و به همه آنها بگوید برای فردا و برای روزی که قرار است در ایران نیز مانند کشورهای توسعه‌یافته و گروهی از کشورهای در حال توسعه، سرمایه‌گذاران خارجی بیایند و بروند و رقابت نقش کلیدی در تعاملات اقتصادی ایفا کند، چه برنامه، اندیشه و عقلانیتی پایه‌گذاری شده است. خودروسازان داخلی آنقدر جز برای گرانی خودرو حرکت و تلاش نکرده‌اند که انگار قرار است تا ابد این صنعت در انحصار بماند و خودروها نیز با هر قیمتی که بشود و امکانش باشد گران فروخته شود. باور کنید این‌گونه نیست. فعل و انفعالات جهانی اقتصاد به‌گونه‌ای پیش می‌رود که حتی اگر حاکمیت اقتصادی کشور، خودروسازان وطنی را روی چشمش بگذارد و نگه دارد باز هم به‌زودی چاره‌ای باقی نمی‌ماند جز اینکه خودروسازان تن به رقابت بدهند. اگر به چنین روزی برسیم تنها چیزی که می‌تواند تولید‌کنندگان خودرو را نجات دهد میزان اندیشه‌ورزی و برنامه‌ریزی برای رقابت در گردونه تولید صنعتی جهان است. اگر فقط این دغدغه وجود داشته باشد که خودروها کی و چگونه گران می‌شوند یا فقط به این ذهنیت و تلاش اهمیت داده شود که به فرض چگونه می‌توان پراید را به‌عنوان بدترین خودروی دنیا با گران‌ترین قیمت به مشتری وطنی فروخت، حتما فردا که در رقابت ناخواسته با تولید‌کنندگان جهانی خودرو قرار می‌گیریم دیگر حتی روحیه و صلاحیت تولید دوچرخه را نیز از دست می‌دهیم. این شوخی نیست و باید آن را جدی بگیریم. لطفا خودروسازان دغدغه‌های خود را گسترش دهند و به کیفیت و رقابت هم بیندیشند؛ حتما جای دوری نمی‌رود.

روزنامه فرهيختگان