دکتر نادر هوشمندیاراستاد یار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب

بر کسی پوشیده نیست که ناوگان حمل‌ونقل ایران خاصه ناوگان هوایی، با استانداردهای روز دنیا فاصله بسیار دارد. هنوز هم بسیاری از مسافران خود را راضی می‌کنند که با هر وسیله نقلیه دیگری، رنج سفر به جان بخرند ولی با هواپیما راهی مقصد نشوند. پرواضح است که باید رخت نو به تنِ نحیف این ناوگان کرد ولی بودجه کافی برای این نوشدن وجود دارد یا نه. عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی از هدف‌گذاری برای خرید 500 فروند هواپیما تا سال 1404 خبر می‌دهد و می‌گوید مذاکره با شرکت‌های دست اول دنیا برای خرید هواپیما آغاز شده است. تا اینجای کار که ایرادی ندارد و باید تمام‌قد از این اظهارنظر دفاع کرد ولی خود آقای وزیر در چند جمله بعد، اصل ماجرا را بیان می‌کند، آنجا که می‌گوید پولی برای خرید هواپیما نداریم و باید به سراغ شرایط اجاره به شرط تملیک برویم. با یک دودوتای چهارتای ساده می‌توان دریافت که خرید آن تعداد هواپیما به مبلغی بیش از 50 میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد که در شرایط کنونی اقتصادی تامین آن واقعا سخت و مشکل است. اما اهتمام به رفع این معضل می‌تواند بارقه امیدی ایجاد کند و دست کم آن بخشِ از دور خارج شده اقتصادی را وارد بازی کند، یعنی می‌تواند چراغ سبزی باشد برای ایرلاین‌های داخلی که وارد گود شوند، سرمایه‌گذاری کنند و جان تازه‌ای به این ناوگان فرسوده و خسته بخشند. اگرچه آخوندی پیشتر اشاره کرده بود که قرارداد خرید 400 فروند هواپیما در سال آینده منعقد می‌شود ولی باید این عینک خوش‌باوری را هم از چشم برداریم و بدانیم دست‌کم با توجه به چشم‌انداز اقتصادی ایران و موانع موجود، و البته کاستی‌هایی که طی هشت‌سال به این اقتصادِ نیمه‌جان تحمیل شد، امکان خرید آن تعداد هواپیما حداقل تا 20 سال دیگر مهیا نمی‌شود اما انتشار خبر چنین حرکتی، حتی در گام «شعارِ صرف» می‌تواند اهرم مناسبی برای فعالیت بخش خصوصی باشد.

منظر دیگر این خبر به طرف خارجی برمی‌گردد، آنجا که وزیر راه و شهرسازی ایران با اعلام این خبر خیلی واضح عنوان می‌کند که دولتش تمایل دارد گام‌های مهمی در بخش‌های اقتصادی بردارد و این می‌تواند ساز ناکوکِ روابط بین‌الملل ایران را در عرصه اقتصادی، کوک کند و نوای دل‌انگیزی به گوش رساند. کارکرد چنین اخباری در واقع همین است، اینکه ما بتوانیم به جامعه بین‌الملل بدون اینکه فرد یا گروهی را گسیل کنیم، بگوییم آماده مشارکت‌های اقتصادی هستیم و قواعد بازی را بلدیم. همین که بتوانیم چنین خبری را مخابره کنیم و بخش خصوصی را هم به تکاپو واداریم یعنی نیمی از راه رونق اقتصادی را طی کرده‌ایم.

نشریه: روزنامه بهار