نگاه نو به اقتصاد گردشگری در ایران
ایران تعداد زیادی میراث فرهگی و تاریخی دارد که میتواند به عنوان هر گونه برنامهریزی اصلی و اساسی در گردشگری و درآمد ارز آوری در نظر گرفته شود. به کار گرفتن شیوههای رقابتی شرایط توریسم در کشورهای موفق میتواند به ما کمک کند تا بهترین تصمیمها را دربارهی شیوهی موثر استفاده از خروجیهای فرهنگی و ارزشهای بومی کشوری مانند ایران اتخاذ کنیم.توریسم به عنوان صنعت جهانگردی و سریعترین راه ارز آوری، شتاب و حرکت رشد اقتصادی و اشتغال زایی را در برنامه خود دارد. این نگرش هم بر زندگی مردم و هم بر زیست محیطی توسعه مدیریت کسب و کار و تاثیر فراوان بر کاهش بی کاری خواهد داشت. نگرش در عصر حاضر یعنی خروج از مدیریت دولتی به طرف مدیریت اجتماعی و یا مدیریت توسعه توریسم است. از مهمترین ارزشهای گردشگری و جهانگردی و به همراه مکانهای میراث جهانی، عناصر مهم تاریخی، سنت ها، الهام معنوی و سیاستها اجرایی است. ایران، به عنوان یکی از تاریخیترین مکانهای جهان، ویژگیهای معماری و باستانشناسانه منحصر به فردی دارد که تجربهایی قوی را برای توریستها فراهم میکند. ارزشهای ملی ایران میتواند یکی از موثرترین عناصر در توسعه توریسم و نگاه نو به اقتصاد گردشگری کشور باشد.
تاثیر ارزشهای محلی بر توسعه توریسم
ارزشهای محلی یک منطقه میتواند عاملی مهم برای رشد توریسم و جذب توجه توریستها باشد. ایران تعداد بی شماری میراث فرهنگی و تاریخی دارد که میتواند به عنوان پایگاهی در هر برنامهریزی گردشگری در نظر گرفته شود، و در نتیجه فرآیند توسعه صنعت توریسم، در حالی که به تمام کشور احترام میگذارد و آنچه کشور نیاز دارد به دست بیاورد تا پتانسیل مکان های خود را گسترش داده و به کاهش بیکاری بهبود بخشد. افراد هرگز بر لوح، سنگی صاف و نانوشته نمینویسند، اجتماع برای آنها تاریخ، سنتها، فرهنگ، و تمام آنچه توسط ارزشها عمیقا انباشته شده فراهم میکند. اما مسئوولیت ما در قبال این ارزشها چیست؟ ایران یکی از قدیمیترین کشورهای جهان است که جزو تمدنهای اصلی به حساب می آید. با ابناء شهری و تاریخی که قدمت آنها به قبل از میلاد مسیح می رسد. برای تمدنهای باستانی که روستاها قبل از شکوفایی تمدنهای مصر و یونان در ایران شکوفا شده، و آن را جزو نامزدهای اولین تمدنهای بشری بوجود آورده است. ایران مثل اغلب کشورهای خاورمیان امتیاز رقابتی طبیعی در صنعت جهانی توریسم دارد و پسا توافق می تواند برنامه جذب گردشگری و توجه دیگر ملیتها را به ایران جلب نمایید. کشورما میتواند بر تاریخ غنی خود همچنین بر ارزشهای محلی سرمایهگذاری کند تا آیندهی اقتصادی روشنتری را برای ایران به ارمغان بیاورد. وقتی ما ارزشهای محلی و نقش آن را در توسعه توریسم در یک منطقه در نظر بگیریم، این کار به جهات اقتصادی، مردم محلی از خانه های خالی مکان های گردشگری، متل ها، سوئیتها، هتل ها هم تاثیر خواهد گذاشت. اهمیت اقتصادی و توریسم به گوناگونی فعالیتهای اقتصادی کمک میکند و ایجاد ثروت و مشاغل را در مناطق محلی و بومی و از آمدن روستائیان به شهر امکانپذیر نمیکند.کشورهای در حال توسعه نیازمندی بیشتری به تحقیقات توریسم دارند، ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال گذر، نیاز به تحقیقات توریسمی بیشتری داشته و ارزشهای خود را به عنوان شیوهای فوقالعاده برای توسعه توریسم در کشور می تواند مهیا کند. ایران با مناظر جذاب طبیعی و تاریخی در میان کشور توریستی مهم دنیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ایرانیها مشهور به مهمان نوازی و خوش خلقی با دیگر ملیتها هستند و این یکی از خصوصیات منحصر به فرد و متمایز کننده مردم ایران است. صنعت توریسم یکی از فرصت هایی است که بر مسیر توسعه و جلوگیری از خطرات آمدن مردم از شهر و روستا شده و بر توسعه محلی تاثیر مثبتی داردکشورهای مدرن در جذب توریسم با کمک امکانات بومی و فناوری مدرن بسیار موفق بودهاند، به علاوهی این خروجیهای بومی، آفرینشهای مدرن، میتوانند به جامعه در نشان دادن ارزش های خروجیهای بومی خود به بازدیدکنندگان کمک کند.
تمرکز بر ارزشهای بومی در هر مکان و کشف موقعیت آن میتواند به برنامهریزان و محققان کمک کند تا بهترین راه را برای جذب توریسم ایفای نقش با شد و در نتیجهی نشان دادن میراث به بازدیدکنندگان به همان شیوهای که هستند، فرهنگ جدید را به کشورشان به ارمغان ببرند.صنعت گردشگری، به ویژه جهانگری فرهنگی، بخش بسیار مهمی برای پایداری الگوهای سنتییی است که میراث فرهنگی، معماری و تاریخی را ارزشمند میسازد. در هر تمدن بزرگ با تاریخ باستانی، توریسم بهترین راه برای بهبود اقتصاد بومیها و خانوادههای اصلی و در نتیجه وضعیت اقتصادی کشور است. کیفیت زندگی توسط سه بعد آن، یعنی هویت، رفاه و سلامت تعریف شده است. در هر حرکتی اجتماعی و اقتصادی این سه بعد می تواند به عنوان بعضی از ویژگی بومی برای بهبود شهرها، به ویژه در این دوره تاریخ با ویژگیهای اصلی حضور جهانی، در نظر گرفته شوند. «جهانی بودن به معنای یافتن خودمان در محیطی است که ماجراجویی، لذت، رشد، تغییر خودمان و دنیایی که همزمان ما را تهدید به تخریب هر آنچه داریم، هر آنچه میخواهیم و هر آنچه هستیم، میکند، را فراهم میکند. در کلامی خلاصه می توان گفت که، ایران، علیرغم داشتن پیشنهی تاریخی و ارزشهای بومی منحصربهفرد، صنعت توریسمش همانند دیگر کشورها در آسیا موفق نیست، تاثیرات محلی صنعت توریسم می تواند فضای منحصری برای گردشگران باشد. صنعت توریسم نقشی واضح و قوی در حرکتهای اقتصادی و فرهنگی ایران ندارد، در نتیجه تلاش برای فهمیدن معنای دقیق این عامل دراین بافت نستی منطقی به نظر میرسد. اما در این مسیر، یک ویژگی از همه ارزشمندتر است: «برخی ارزشهای محلی که فرهنگ این کشور را تعریف میکنند به نظر باور نکردنی می آید. اما متاسفانه در گذر زمان نادیده گرفته شدهاند». در این مورد طبق ارزشهای فرهنگی قوی، بهترین توصیف این است که به همراه توسعه اقتصادی، رشد فرهنگی باید اتفاق بیفتد تا بومیها با شرایط فرهنگی جدید بعد از تحرکات اقتصادی هماهنگ شوند. بنابراین، برای ایجاد مکانی بهتر برای توریستها و بازدیدکنندگان استفادهی این ارزشهای بومی است که ما را به بهترین راه حل برای بازیابی بافت فراموش شده هدایت کند.جذب توریسم مستقیم خارجی در کشورمان، بدون تغییر نگرش در میان دولت مردان، سیاستمداران و کارشناسان میسر نخواهد بود، مگر با ایجاد بستر مناسب، فضای ایمن سازی برای ورود گردشگران به ایران و همچنین با ابراز هایی مانند، احترام به شخصیت اجتماعی افراد، اخلاقمداری، قانون مداری و احترام به عدالت و آزادی مردم، که این شاخص های مهم، یعنی دریچه و نگاه نو به اقتصاد گردشگری در ایران .
دکتر نادر هوشمندیار -عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب